Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca zehirlenmeleri hemen her yıl kış aylarında özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır. Dikkatsizlik ve alınması gereken küçük tedbirlerin önemsenmemesi nedeniyle her yıl onlarca kişi özellikle şofben ve sobadan sızan karbon monoksit gazı ile zehirlenmektedir.

Karbon monoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gaz olup vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçer, oksijen alımını engelleyerek zehirlenme ve hatta ölüme neden olur. Isıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında meydana gelen karbon monoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbon monoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir.
Gaz zehirlenmelerine karşı vatandaşların dikkatli olması ve gerekli önlemlerin alınması üzücü sonuçların önüne geçecektir.

Özelikle Solunum ve kalp rahatsızlığı problemi olanlar,bebek ve çocuklar, doğmamış bebekler, hamile kadınlar bu gazdan en fazla etkilenen kişilerdir.

Söz konusu zehirlenmelerin önlenmesi amacıyla vatandaşların aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.

Soba ve Bacalarla İlgili Uyulması Gereken Kurallar
·
Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olması,
·
Kullanılan yakıtın standartlara uygun olması, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı,
·
Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi azalacağından soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
·
Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı,
·
İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın mutlaka üstten yanması sağlanmalı,
·
Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka soba veya gazlı sobalar tam olarak söndürülmeli,
·
Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazını sızdırmadığı kontrol edilmeli,
·
Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
·
Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli,
·
Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve bacalara yağmur suları,kuş,ağaç yaprakları vs. şeylerin girmesini engellemek içim baca şapkası mutlaka takılmalı,
·
Binaların Yangından Korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir

Şofben Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar
·
Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli,
·
Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı,
·
Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı,
·
Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbon monoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
·
Şofben kullanılan banyolar mutlaka kapı aralığı veya açık pencere ile havalandırılmalı ve banyoya giren kişi sık sık kontrol edilmeli.
·
Şofben bacası mümkünse müstakil baca olmalıdır. Tek kolonlu bacaya kesinlikle birden fazla bağlantı yapılmamalıdır
·
Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,
·
Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı,
·
Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalıdır.
Lodos Süresince Dikkat Edilecek Hususlar
·
Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalıdır.
·
Yanmakta olan soba yatmadan evvel mutlak surette söndürülmelidir.
·
Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmelidir.
·
Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşılmamalı ve bu gibi durumları 186 no'lu telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmelidir.
·
Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 no'lu telefondan İtfaiye Servisi'ni aranmalıdır. Zehirlenen hastaya kesinlikle hiçbirşey yedirmemeli, içirilmemelidir.
·
Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında derhal 112 no'lu telefondan Acil Yardım Servisi aranmalıdır.
·
Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no'lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalıdır.